تحلیل مقایسه ای روش ها ی رتبه بندی در اندازه گیری توسعه یافتگی (مطالعه موردی:شهرستان های استان خوزستان)

توسعه نابرابر مناطق یکی از مسائل و معضلاتی است که همواره ذهن برنامه ریزان و مجریان منطقه ای را مشغول نموده، به طوری که با نگاه به توزیع امکانات و خدمات در مناطق مشخص می شود که این فعالیت ها به شکل متوازنی توزیع نشده اند. به همین خاطر از جمله معیارهای معمول در برنامه ریزی منطقه ای جهت بدست آوردن شناخت دقیق از نابرابری-های منطقه ای و شرایط توسعه ی مناطق نسبت به هم و نسبت به شرایط ایده آل، محاسبه و تعیین رتبه بندی مناطق مختلف از لحاظ توسعه یافتگی ضروری است. بنابراین هدف اصلی این پژوهش شناسایی درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان خوزستان و هم چنین مقایسه ی یافته های روش های بکار گرفته شده در پژوهش است. در این پژوهش شهرستان های استان خوزستان در مقاطع زمانی 1379 و 1386 با استفاده از 56 شاخص در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، زیربنایی و اقتصادی با سه روش تحلیل مولفه های اصلی، تاکسونومی و منطق فازی از لحاظ توسعه-یافتگی رتبه بندی شده است و علاوه بر انجام رتبه بندی به مقایسه ی یافته های این سه روش پرداخته شده است. در این پژوهش از نرم افزارهای excel ،spss وmatlab استفاده شده است. مقایسه نتایج بدست آمده از هر روش نشان می دهد که بدلیل ماهیت و روش متفاوت تعیین رتبه در هر روش، هم چنین ویژگی های خاص هر منطقه، رتبه ودرجه ی توسعه یافتگی شهرستان های مورد مطالعه در هر کدام از روش ها متفاوت از دیگری است. از این رو لازم است در بکار گیری روش های مختلف و اعمال نتایج حاصله در برنامه ریزی ها با احتیاط بیشتری برخورد شود. به رغم تفاوت نتایج اما استنباط کلی از بکار گیری هر یک از این سه روش در مقاطع زمانی 79 و 86 اینست که بسیاری از شهرستان های استان خوزستان در سال 86 در مقایسه با سال 79 کاهش رتبه ی توسعه یافتگی داشته اند. کلید واژ گان: توسعه ، منطق فازی، سیستم های فازی، تاکسونومی عددی، مولفه های اصلی